Wat als je vliegt?

Eind jaren 70 waren mijn ouders en ik een van de vele jonge gezinnen die zich in de nog vrij jonge wijk aan de noordkant van Tilburg settelden. In mijn beleving was Noord destijds een leuke buurt met veel jeugd. Dagelijks organiseerden we knikkerwedstrijden, speurtochten en confrontaties met kinderen uit straten verderop. Andere keren struinden we voorbij de 12-hoge flat die de grens tussen wijk en platteland markeerde. We klommen in bomen of jatten maïs bij de boer. De flats in Noord waren regelmatig het toneel voor containerbrandjes, politie-invallen en pogingen tot vliegen, maar dat maakte ons jonge leven tegelijk ook reuze spannend. Al snel leerden we het verschil tussen goed en goed fout. De jeugd uit Noord had elkaar en vertoefde in grote getale op straat tot de lantarenpalen aangingen. We voelden ons nooit onveilig. Op druilerige regendagen zat ik binnen, te tekenen.

In de Lannerstraat zat destijds Atelier-Theater ‘t Heks, een cursuscentrum in een wat onooglijke laagbouw die cursisten uit de stad en de omliggende dorpen trok. Op mijn 13e schreef ik me in voor een cursus theater. De opvolgende 9 jaar zou ‘t Heks mijn thuisbasis zijn. Ieder jaar opnieuw werkten we aan een theatervoorstelling en iedere les durfde ik steeds verder uit mijn veilige schulp van verlegenheid te stappen. Want dat was ik, een wat onzeker meisje, maar met een onbedwingbaar verlangen naar expressie. De kunst heeft daarbij een belangrijke rol gespeeld. Op de HAVO haalde ik braaf goede cijfers, maar keek steeds uit naar mijn favoriete schoolvak: Tekenen. Weloverwogen koos ik in het vakkenpakket óók voor Economie. Dat leek me handig als ik ooit een eigen zaak zou gaan beginnen. Geen domme gedachte, maar wat een rampzalig vak. Ik begreep er vrij weinig van. Dapper startte ik jaren later na twee kunstopleidingen toch mijn eerste eenmanszaak.

‘t Heks was een creatieve broedplaats. Als verlegen meisje schaarde ik mezelf tussen de ogenschijnlijk moedige jongeren. Een groot aantal medecursisten zou jaren later de toneelacademie afronden, op grote podia stralen of eigen stukken gaan regisseren. Dat was mij een brug te ver. Dat ik op zoek was naar een podium om mijn verhaal te vertellen was duidelijk, maar het letterlijk in het spotlicht staan voelde niet veilig. Ik startte met de opleiding tot docent beeldende vakken. Hoofdvak: Tekenen.
Bij ‘t Heks werd ik gevraagd om muurschilderingen te maken als aankondiging voor de theatervoorstellingen. Ik kreeg alle vertrouwen en artistieke vrijheid om bij elke nieuwe voorstelling een afbeelding te ontwerpen en grote witte muren om op te schilderen. Nu ik terugdenk, zijn dit mijn eerste stappen geweest in de toegepaste vormgeving.

Op de opleiding leerde ik anders te kijken naar de wereld om me heen, leerde ik om te spelen met vormen en lijnen en kleuren en technieken, leerde ik over kunstenaars en beeldmakers, tekende en schilderde ik vellen en doeken vol. Ik had een onuitputtelijke bron aan ideeën en een onbedwingbare drang om te creëren. Ik hing aan de lippen van de kunstenaars die docent waren op mijn opleiding. Ik genoot van alle mogelijkheden die ik op school kreeg, alle technieken die ik leerde en alle inspirerende mensen om me heen die samen met mij groeiden in hun beeldtaal. Mijn eindexpositie bestond uit installaties waarbij ik objecten combineerde met geluid. 

En toen. Toen was ik (cum laude) afgestudeerd aan een docentenopleiding met autonome kunstwerken..
maar nog steeds wist ik niet op welke manier ik van de beeldende vakken mijn beroep wilde maken. Wél wist ik wat ik níet wilde: ik wilde géén tekendocent zijn. Dit onverbiddelijke inzicht kreeg ik als stagiare in een 3mavo klas. Mijn leerlingen waren niet van plan zich te laten aansturen en het verplichte vak tekenen vonden ze allerminst interessant. De tranen van frustratie hield ik niet meer binnen. Wat een afgang.

Vrij kunstenaar dan? Nee, dat was me te vaag en te vrij. Ik had kaders nodig waarbinnen ik kon werken. Een thema. Een einddoel. Ik was op dat moment te jong om zélf die kaders te bepalen. Het leek me ook zo eenzaam. Ik zag mezelf in m'n eentje in een atelier doelloos 'kunst' maken. En dan nog wat: Hoe kon ik een ‘kunstenaar’ zijn als de definitie van kunst mij niet eens duidelijk was. Hoe kon ik er ooit geld mee verdienen? Ik moest een functionele vorm vinden waar ik mijn drang om te creëren in kon passen. Er moest een ander podium zijn voor mijn beeldtaal. Een toegepaste vorm van beeldmaken. Ik ging op zoek naar een nieuwe creatieve broedplaats en stroomde in op de kunstacademie. Studierichting: Informatievormgeving.

Ondanks dat die opleiding (voor mij) niet de voedingsbodem en inspiratie bracht waar ik op hoopte, bleek dit vakgebied wel precies dátgene waarin ik verder wilde. Een half jaar vóór mijn afstuderen wist ik dit zeker. Ik zei mijn docenten vaarwel en richtte mijn eerste bedrijf op.

Dit was de volgende stap in een voor mij totaal onbekende wereld: Ondernemen, opdrachten binnenhalen, je kost verdienen met tekenen en ontwerpen. Geen vakken die je leert op de academie. Ik wist niet nog niet precies hoe, maar wel dát mijn tekenwerk voor brood op de plank zou gaan zorgen. Commercieel en zakelijk was ik niet. Ik vond het zelfs nare woorden. Achteraf gezien wist ik niet eens écht waar ik aan begon. Nog altijd vrij naïef, maar inmiddels vol vertrouwen dat ik kan zijn en worden wie ik wil, zolang ik maar dingen blijf ondernemen.

Nu, 21 jaar later, ben ik al aardig gepokt en gemazeld als creatieve ondernemer. Of is het ondernemende creatieve?

Ik ben blij met de keuzes die ik heb gemaakt, de mogelijkheden die ik heb gekregen en de stappen die ik heb genomen. Ik ben trots op mijn bedrijf, ik ben trots op mijn gezin en alle boeiende mensen die ik om me heen heb verzameld. Én ik ben nieuwsgierig naar alle nieuwe uitdagingen die op mijn pad gaan komen.
Natuurlijk vraag ik me wel eens af: Wat nou als dit me niet lukt? Wat als ik faal? .. 
Dat zien we dan wel weer. Mogelijkheden genoeg, gewoon blijven bewegen.

Publicatie: 14-01-2018Naar het overzicht